سندروم پاى بى‏قرار

به محض اين كه در رختخواب دراز كشيديد، نگران خوابيدن‏تان هستيد؛ و آن قدر پاهاى‏تان حركت مى‏كند كه نمى‏توانيد بخوابيد.

چه اتفاقى افتاده است؟
 

بسيار خوب شايد شما احساس درونى خود را سركوب كرده‏ايد و يا يكى از 5 درصد جمعيتى هستيد كه دچار سندروم پاى بى‏قرار شده‏ايد.
اين حالت البته به نام سندرم اكبورن )EKBORN( نيز شناخته مى‏شود كه بيشتر يك ناراحتى مزمن است تا يك نشانه‏ى اختلال عصبى جدى و به صورت حركت بى‏قرار پاها مشخص مى‏شود. پرش و احساس خراميدن در پاى اين افراد به طور واضح مشخص است. به طور معمول، هر دو پا درگير هستند؛ اگر چه ران‏ها و حتى بازوها هم مى‏توانند درگير شوند. درگيرى دو طرفه اغلب قرينه نيست. علت اصلى اين احساس ناشناخته است.
بعضى از محققين معتقدند عدم توازن شيميايى مغز ممكن است علت مشكل باشد. فيزيولوژى اين مشكل هر چه باشد مطمئنا به خوشى و راحتى رقصيدن نيست، بنابراين شما مى‏توانيد قدم‏هايى برداريد تا اين سندم را قطع كنيد.

بلند شويد و راه برويد.
 

سندرم پاى بى‏قرار بيشتر در شب‏ها هنگامى كه خواب هستيد حمله مى‏كند. بنابراين بهترين راهى كه مى‏توانيد اين تمايل را ارضا كنيد، قدم زدن دور اتاق خواب است؛ البته، بعضى از مردم حتما بدون داشتن اين سندرم، مشكل بى‏خوابى دارند. بنابراين، وقتى كه راه رفتن، روش خوبى براى ممانعت از حمله شديد و ناگهانى مى‏باشد، روش‏هاى ذيل نيز مى‏توانند موثر باشند:

وول بخوريد.
 

وقتى كه علايم اين سندرم آشكار مى‏شود، مى‏توانيد حركت جلو و عقب پاها را امتحان كنيد.

وضعيت‏تان را تغيير دهيد.
 

بعضى از مردم در خواب حالت خود را بيشتر از ديگران تغيير مى‏دهند. اين تغييرات بدون ضرر است و ثابت شده كه مى‏تواند ارزشمند نيز باشد.

پاها را در آب سرد قرار دهيد.
 

در مورد بعضى‏ها مؤثر است، اما يك اخطار: از تئورى »هر چه بيشتر، بهتر« پيروى نكنيد. اگر پاى خود را در آب يخ قرار دهيد، ممكن است به اعصاب خود آسيب وارد كنيد.

گرم كنيد.
 

در حالى كه سرما در مورد بعضى‏ها مؤثر است، بعضى از افراد ديگر در اثر استفاده از گرما احساس آسايش و تسكين بيشترى مى‏كنند.

هر روز يك مولتى ويتامين بخوريد.
 

كمبود آهن مى‏تواند منجر به ايجاد اين سندرم شود؛ كمبود فولات هم با اين سندرم در ارتباط است؛ اگر به كمبود مواد معدنى بدن خود مظنون هستيد، با پزشك خود مشورت كنيد.
خوردن مولتى ويتامين مى‏تواند شما را در برابر كمبود هر دو ماده‏ى فوق محافظت كند.

قبل از ساعت خواب، دو آسسپيرين بخوريد.
 

پزشكان نمى‏توانند بگويند كه چرا آسپيرين مؤثر است، اما به طور آشكارى اين قرص علايم را در بعضى از افراد كاهش مى‏دهد.

دير وقت، غذاى مفصل و زياد نخوريد.
 

خوردن غذاى زياد در آخر شب ممكن است باعث پرش پاها شود. شايد فعاليت لازم براى هضم غذا، باعث تحريك پاها و بروز علايم مى‏شود.

استرس خود را كاهش دهيد.
 

گفتن اين مسئله از انجام دادنش آسان‏تر است، اما مطمئنا به سعى كردن آن مى‏ارزد. استرس فقط مشكل را بدتر مى‏كند. طورى برنامه‏ريزى كنيد كه اوقات آرام و ساكتى داشته باشيد. نفس عميق بكشيد و تكنيك‏هاى مختلف ريلكسيشن را تمرين كنيد.

زياد استراحت كنيد.
 

اگر بيش از حد خود را خسته كنيد، علايم بيمارى شديدتر مى‏شود.

پاهاى خود را ماساژ دهيد.
 

درست قبل از حمام، ماساژ پاها مى‏تواند مفيد باشد؛ حركات كششى ملايم نيز كمك مى‏كند.

از مصرف داروهاى خواب‏آور اجتناب كنيد.
 

ممكن است در كوتاه مدت فايده داشته باشد، اما خيلى از مردم به آن‏ها تحمل پيدا مى‏كنند و در نتيجه دو مشكل پيدا مى‏كنند. سندرم پاى بى‏قرار و اعتياد به قرص‏ها.

به هيچ وجه از الكل استفاده نكنيد.
 

با مصرف الكل، مشكلات خود را دو برابر خواهيد كرد.
مصرف كافئين را به شدت كاهش دهيد يا قطع كنيد.
بعضى از مطالعات رابطه‏اى بين قطع مصرف كافئين و از بين رفتن علايم سندرم پاى بى‏قرار پيدا كرده است.

هشدار پزشكى
 

هوشيار باشيد: به پزشك مراجعه كنيد.
 

اگر دچار سندرم پاى بى‏قرار هستيد، احتمالا نگران مسأله خاصى نيستيد، به جز خواب كه گاهى آن را از دست مى‏دهيد.
اما اگر براى اولين بار با علايم اين سندرم روبرو شديد، مخصوصا در شب به پزشك خود مراجعه كنيد. علايم اين سندرم مى‏تواند نشانه‏ى بيمارى‏هاى جدى‏ترى نظير بيمارى‏هاى ريوى، بيمارى‏هاى كليوى، ديابت، پاركينسون و خيلى اختلالات عصبى باشد.
بنابراين، براى اطمينان و نه براى آرامش خاطر، اجازه دهيد پزشك‏تان درباره‏ى بيمارى تشخيص لازم را دهد.

سيگار را ترك كنيد.
 

يك زن كانادايى 70 ساله كه سيگار مى‏كشيد و به مدت طولانى از اين سندرم رنج مى‏برد با ترك سيگار، علايم بيمارى‏اش از بين رفت و بعد از 4 ماه همچنان بدون علامت است.

براى فرار از سرما به داخل خانه بياييد.
 

بعضى مطالعات نشان داده كه قرار گرفتن طولانى در معرض سرما مى‏تواند يكى از دلايل ممكن براى ايجاد سندرم پاى بى‏قرار باشد.

راهى ديگر
 

سندرم پاى بى‏قرار مى‏تواند مزمن شود و براى سال‏ها بعضى افراد را درگير كند. بنابراين خيلى از مردم از درمان‏هاى مختلفى استفاده مى‏كنند. به نظر مى‏رسد بعضى از درمان‏ها حداقل در بعضى از موارد مؤثر باشند.

با جوراب‏هاى پنبه‏اى به رختخواب برويد.
 

مى‏توانيد در زمستان اين روش را امتحان كنيد، حداقل پاهاى‏تان گرم مى‏شود.
منبع : دايرة المعارف پزشك خانواده ،گروه مولفان انستیتوسلامتی آمریکا

پي‌نوشت‌ها:
 

* انتشارات سپهر اندیشه - 1387